Układanie glazury i terakoty

Płytki ceramiczne to trwałe i efektowne wykończenie podłogi. Najczęściej układane są w kuchniach, łazienkach i przedpokojach. Rzadziej trafiają do salonów, choć przecież dobrze się sprawdzają także na ogrzewaniu podłogowym. Ważne tylko, aby posadzka była wykonana starannie i dokładnie. Wszelkie rysy i nierówności podłoża wypełnia się zaprawą wyrównawczą. Wykonanie posadzki z glazury lub terakoty nie jest trudne technicznie. Największy problem może sprawić równe ułożenie płytek oraz ich spoinowanie. Warto poświęcić sporo uwagi wyborowi właściwych płytek. Zależnie bowiem od miejsca, w którym będą ułożone, powinny mieć odpowiednią twardość, ścieralność, nasiąkliwość oraz wytrzymałość. Dobrze jest też kupić zapas płytek, na wypadek, gdyby podczas układania lub eksploatacji któreś popękały. Prace związane z układaniem glazury i terakoty można podzielić na trzy etapy: przygotowanie podłoża, mocowanie płytek oraz spoinowanie i wykończenie powierzchni.Przygotowanie podłoża Przed układaniem płytek ceramicznych konieczne jest właściwe przygotowanie podłoża. Trzeba sprawdzić, czy jest ono odpowiednio wytrzymałe, a następnie starannie je oczyścić oraz skontrolować, czy jest wystarczająco równe i nie popękane. Wytrzymałość podłoża, czyli nośność można sprawdzić poprzez zarysowanie go ostrym narzędziem, np. przecinakiem lub opukiwanie - w przypadku ścian pokrytych tynkiem. Głuchy odgłos świadczy o odspojeniu się tynku od podłoża. Tynk trzeba w tym miejscu usunąć i wypełnić naprawiane miejsce zaprawą wyrównującą. Nośność podłogi sprawdza się przecinakiem. Im mniej będzie pyłu i okruchów w zarysowanym miejscu, tym bardziej nośne jest podłoże. Miejsca osłabione należy przetrzeć szczotką ze sztywnym włosiem, usuwając luźne fragmenty. Ubytki wyrównuje się zaprawą. Równość podłoża najlepiej sprawdzić dwumetrową łatą. Układa się ją na podłodze i zaznacza miejsca, w których są zagłębienia większe niż 5 mm. Wymagają one wypełnienia zaprawą wyrównawczą lub - co łatwiejsze - samopoziomującą. Trzeba też wypełnić wszystkie pęknięcia i rysy. Ważne jest, aby powierzchnia naprawianych miejsc była zrównana z poziomem podłogi. Następnym krokiem jest gruntowanie. W przypadku podłoży chłonnych, np. gazobetonu czy gipsu, konieczne są preparaty, które zmniejszają ich nasiąkliwość oraz wiążą pozostałości pyłów. Bardzo chłonne podłoża należy zagruntować dwukrotnie. Z kolei podłoża niechłonne oraz płyty wiórowe powleka się preparatem tworzącym warstwę kontaktową, która zwiększy przyczepność zaprawy klejowej. Grunty trzeba nanosić równomiernie pędzlem lub wałkiem malarskim. Preparaty te zazwyczaj kupuje się w postaci koncentratów, ważne jest zatem zmieszanie ich z wodą w proporcjach podanych przez producenta. Ułożenie płytek: a) prostopadłe, b) diagonalne. W układzie ukośnym korzystnie wyglądają duże płytki. Mocowanie płytek Często zdarza się, że glazura czy terakota z różnych paczek ma nieco inny odcień. Warto więc najpierw "na sucho" ułożyć ją na podłodze. Płytki o innym odcieniu można wymienić lub skomponować z nich wzór. Łatwiejsze jest ułożenie płytek rzędami równoległymi do którejś ze ścian. Bardziej efektowne ułożenie diagonalne, czyli ukośne, wymagać będzie docinania wielu skrajnych elementów. W przypadku ułożenia równoległego, często rząd brzegowy musi być węższy od pozostałych. Powinien więc znaleźć się w miejscu możliwie mało widocznym. Obecnie, oprócz płytek podstawowych, jest też bardzo duży wybór różnego rodzaju listew oraz dekorów. Wiele serii wzorniczych zawiera takie dodatkowe elementy. Dzięki temu, można nie tylko estetycznie zakończyć ostatni rząd płytek na ścianie, ale też ułożyć na niej (lub na podłodze) efektowny wzór. Wzór warto najpierw rozrysować, najlepiej na papierze milimetrowym, a później przynajmniej jego fragment ułożyć "na sucho" w miejscu docelowym. Od dokładnego wypoziomowania listwy zależy estetyka wykańczanej płytkami ściany Do przycinania płytek służą przecinarki wyposażone w kółko z bardzo twardego materiału, które równo nacina szkliwioną powierzchnię płytki. Płytkę następnie trzeba przełamać. Jeśli na krawędziach pozostaną większe nierówności, obłamuje się je obcęgami. Gdy płytkami wykańczamy ściany, wówczas przyklejanie najlepiej zacząć od drugiego rzędu od dołu. Płytki z tego rzędu opiera się naprzymocowanej tymczasowo do ściany, dokładnie wypoziomowanej stalowej łacie, ewentualnie długiej poziomnicy. Gwarantuje to równe ułożenie całości glazury. Pierwszy rząd, cokołowy, mocuje się na końcu, może się bowiem okazać, że dolna krawędź podłoża nie jest idealnie prosta i płytki trzeba docinać. Jeśli płytkami wykłada się całą ścianę, pracęmożna zacząć od góry. Także wówczas zazwyczaj konieczne jest docinanie najniższego rzędu. Do mocowania glazury i terakoty służą odpowiednie zaprawy klejowe: zwykłe, szybkowiążące lub o zwiększonej elastyczności. Te ostatnie kompensują ruchy okładziny, wynikające np. ze zmian temperatury lub ruchów podłoża. Stosuje się je zatem głównie do mocowania płytek na balkonach i tarasach oraz na płytach wiórowych bądź tzw. suchym jastrychu. Dostępne w handlu zaprawy mają różny stopień elastyczności, trzeba więc wybrać produkt odpowiedni do potrzeb. Zazwyczaj zaprawą pokrywa się tylko podłoże, można jednak także nanieść klej na spód płytki. Klej nakłada się pacą zębatą, aby lepiej pokrył powierzchnię płytek. Zaprawy mogą mieć postać gotowej do użycia masy lub proszku. Te drugie miesza się bardzo dokładnie z wodą w proporcjach podanych przez producenta. Przy wykładaniu płytkami niewielkich powierzchni warto skorzystać z mieszadła nakładanego na wiertarkę. Zaprawa musi być bardzo starannie wymieszana - nie mogą pozostać w niej żadne grudki. Przygotowaną zaprawę nanosi się pacą zębatą na taką powierzchnię, jaką wykonawca jest w stanie obłożyć przed wytworzeniem się warstwy naskórkowej kleju. Pozwala to przymocować płytki i ewentualnie skorygować ich ułożenie zanim zaprawa zacznie wiązać. Czas ten jest podany przez producenta i wynosi 10-30 minut. Zaprawę nanosi się najczęściej tylko na podłoże, choć w niektórych przypadkach wymagane jest pokrywanie spodów płytek. Daje to pewność dokładnego przylegania zaprawy do całej powierzchni przyklejanego elementu. Klejem pokrywa się płytki i podłoże także w przypadku układania glazury o wymiarach 20x20 cm lub większej. Krzyżyki dystansowe umożliwiają wykonanie równej spoiny. Jako pierwszą przykleja się całą płytkę w narożniku ściany czy podłogi. Przykłada się ją do zaprawy klejowej i mocno dociska lub - w przypadku dużych płytek - delikatnie dobija gumowym młotkiem. Zaprawa musi równo pokryć cały spód płytki. W przypadku układania płytek na podłodze przyspieszeniem i ułatwieniem będzie zastosowanie zaprawy półpłynnej. Pomiędzy płytkami zazwyczaj zostawia się miejsce na fugę, czyli spoinę. Pełni ona funkcję praktyczną i estetyczną.Ułożone bez pozostawienia spoiny płytki są narażone na pękanie pod wpływem ruchów podłoża oraz samej ceramiki. Zachowanie równej fugi pomiędzy płytkami jest niezwykle łatwe. Umieszcza się w tych miejscach bowiem krzyżyki dystansowe z tworzywa sztucznego. Grubość krzyżyków odpowiada planowanej szerokości spoiny. Po przyklejeniu płytek krzyżyki należy wyjąć, zanim zaprawa klejowa stwardnieje. Spoiny muszą być równo wypełnione fugą, której nadmiar „na świeżo” jest łatwy do usunięcia. Jeśli podczas dociskania płytki zaprawa klejowa zostanie wyciśnięta na jej powierzchnię, należy zetrzeć ją miękką szmatką, zanim całkowicie zaschnie. Późniejsze usunięcie jest możliwe za pomocą odpowiednich preparatów, ale znacznie bardziej pracochłonne. Nie wolno zeskrobywać zaprawy z powierzchni płytek ostrym narzędziem. Podczas mocowania płytek trzeba systematycznie kontrolować ich wypoziomowanie i od razu dokonywać korekt. Odstające płytki dobija się młotkiem gumowym bezpośrednio lub przez drewnianą łatę. Powinna być ona położona na kilku płytkach jednocześnie. Płytki wymagające docinania przygotowuje się na bieżąco, sprawdzając uprzednio wielkość i kształt potrzebnego elementu. Jeśli płytki są mocowane na ścianie, na koniec należy przykleić dolny pas. Przedtem trzeba zdemontować tymczasową listwę startową. Płytki na podłożach drewnianych i drewnopochodnych muszą być układane na warstwie rozdzielającej: 1 – płytki ceramiczne, 2 – zaprawa klejowa, 3 – płyta przejmująca naprężenia, 4 – zaprawa klejowa, 5 – grunt, 6 – podłoga z desek. Układanie na stałych podłożach Płytki glazury i terakoty można układać nie tylko na nowych podłożach z betonu. Jest to możliwe także na istniejących, uprzednio użytkowanych posadzkach. Trzeba jednak pamiętać, że podnosi to poziom podłogi o ok. 2 cm, tak więc może się okazać, że konieczne będzie skracanie drzwi od dołu lub ich wymiana na nowe. Podłoże drewniane i drewnopochodne Podłogi z desek drewnianych są niestabilne. Nie tylko mogą się odkształcić pod obciążeniem nową posadzką, ale też uginać podczas chodzenia po niej czy od nacisku mebli. Na takim podkładzie płytki z pewnością popękają. Aby tak się nie stało, należy zastosować warstwę oddzielającą, która ustabilizuje stare podłoże i zniweluje jego odkształcenia. Stosuje się w tym celu specjalne płyty izolacyjne o grubości 9 lub 15 mm, podbudowę z płyt OSB lub wylewkę samopoziomującą przeznaczoną na tzw. podłoża krytyczne. Układając płytki ceramiczne na podłożu drewnianym pamiętać należy, aby do ich przyklejania użyć kleju elastycznego zaś do spoinowania - fugi elastycznej. Uszkodzone stare płytki należy skuć. Miejsca te wypełnia się zaprawą cementową lub samopoziomującą. Podłoże ze starych płytek Podłoże ze starych płytek Odspojone lub popękane płytki trzeba usunąć. Należy je wykuwać od środka w kierunku zewnętrznym, nigdy odwrotnie, gdyż mogą przy tym popękać nieuszkodzone dotąd sąsiednie płytki. Najlepiej poszerzyć pęknięcie lub nawiercić środek uszkodzonej płytki i od tego miejsca odkuwać. Powstałe luki wypełnia się zaprawą szpachlową. Gdy miejsca napraw całkowicie wyschną, należy oczyścić posadzkę z pozostałości po naprawianiu podłoża, następnie zaś odkurzyć i przemyć sodą kaustyczną albo specjalnym preparatem do czyszczenia płytek z tłuszczu oraz brudu, później zaś spłukać wodą. Bardzo dokładnie trzeba także oczyścić spoiny. Nowe płytki można przyklejać po całkowitym wyschnięciu posadzki. Jeśli powierzchnia starych płytek jest bardzo gładka, np. szkliwiona, należy ją płytko porysować ostrym narzędziem lub przetrzeć szlifierką. Jeśli z kolei powierzchnia podłoża jest porowata, konieczne jest nałożenie emulsji gruntującej - wałkiem bądź szczotką. Zwiększy ona przyczepność kleju do podłoża. W trakcie układania nowej posadzki należy zwracać uwagę, aby spoiny pomiędzy starymi płytkami nie pokrywały się z nowymi fugami. W ten sam sposób można przyklejać płytki ceramiczne na posadzce z lastriko. Połączenia płyt g-k muszą być zaszpachlowane. W przypadku suchej zabudowy lepiej mocować płytki do podwójnej warstwy płyt. Podłoże z płyt gipsowych Płytki ceramiczne przykleja się także do podłoża z płyt gipsowo-kartonowych lub gipsowo-włóknowych. Miejsca styku płyt powinny być dokładnie wypełnione zaprawą szpachlową, bez jakichkolwiek zgrubień i nierówności powierzchni. Następnie płyty trzeba zagruntować. Jeśli płyty znajdują się w łazience, przed mocowaniem okładziny ceramicznej należy pokryć je tzw.płynną folią. Preparat uszczelni ich powierzchnię przed dostawaniem się wilgoci oraz wody. Gdy chcemy wykończyć płytkami np. obudowę wanny lub ściankę wykonaną w tzw. systemie suchej zabudowy (płyty montowane na szkielecie metalowym), lepiej jest ułożyć dwie warstwy płyt gipsowo-kartonowych. Wówczas podłoże będzie odpowiednio stabilne. Wymóg ten nie dotyczy płyt gipsowo - włóknowych, które są grubsze i sztywniejsze. Wykończenie Ważnym etapem ze względu na estetykę posadzki oraz jej trwałość jest spoinowanie płytek. Fuga może mieć różny skład chemiczny, odpowiedni do zastosowania płytek. Taka jest np. dwuskładnikowa, epoksydowa zaprawa fugowa przeznaczona do kontaktu z wodą, tłuszczem, kwasami i chemikaliami. Fugę taką często stosuje się m.in. w basenach kąpielowych lub na obszarach narażonych na działanie substancji chemicznych. W pozostałych miejscach zazwyczaj wystarczają zwykłe fugi cementowe, chociaż warto wiedzieć, że są też fugi o działaniu antybakteryjnym oraz takie, które są szczególnie zalecane na ogrzewanie podłogowe. Posadzkę z płytek spoinuje się po upływie doby od ich przyklejenia. Zaprawę do fugowania należy dokładnie rozmieszać z wodą w proporcjach podanych przez producenta. Wciska się ją w spoiny (po wyjęciu z nich krzyżyków dystansowych) gumową szpachelką lub pacą z gumową krawędzią. Fuga musi całkowicie wypełnić spoinę i zrównać się z powierzchnią płytek. Po ok. 30 minutach należy resztki zaprawy zetrzeć wilgotną gąbką. Należy pamiętać, aby szczeliny biegnące wzdłuż ścian i innych elementów konstrukcji budynku, np. filarów (tzw. dylatacje brzegowe) wypełnić silikonem dylatacyjnym. Jeśli pozostałości fugi nie dadzą się usunąć z płytek, należy użyć specjalnego preparatu ułatwiającego czyszczenie. Na koniec można jeszcze użyć preparatu, dzięki któremu fugi będą wolniej się brudziły. Jest to szczególnie potrzebne w przypadku fug o jasnym kolorze. Preparat nanosi się pędzelkiem tylko na powierzchnię spoiny. Powierzchnię płytek również zabezpiecza się specjalnym impregnatem. Wspomniane listwy przypodłogowe mogą być wykonane z drewna lub tworzywa. Zamiast nich montuje się też ceramiczne cokoliki. SOPRO RADZI: Ważne jest nie tylko staranne wykonanie okładzin ceramicznych, ale również dobór odpowiednich materiałów i technologii. Sopro Polska ma w ofercie duży wybór szpachli, gruntów, materiałów uszczelniających oraz zapraw klejowych i fugowych, składających się na poszczególne systemy, które mogą być odpowiednio dobrane do miejsca, jego przeznaczenia, obciążenia, rodzaju okładziny itp. Wart polecenia jest wysoko elastyczny klej Sopro No.1, klasyfikowany jako S1, co oznacza, że może się ugiąć min. 2,5 mm. Jest to zaprawa klejowa, która może być stosowana wszędzie, do każdego rodzaju płytek i kamienia, również na podłogi ogrzewane. Jest odporna na mróz, wodę i duże obciążenia. Do grupy klejów specjalistycznych należy zaprawa Sopro FKM XL. Jest to klej o uniwersalnym zastosowaniu na wszystkich podłożach. Może być użyty w formie cienko- i średniowarstwowej lub półpłynnej oraz do szpachlowania, do 20 mm grubości warstwy. Odpowiednio wykonane fugi w dużym stopniu decydują o estetyce ścian i podłóg. Sopro Polska ma duży asortyment fug, dzięki czemu możliwe jest dobranie właściwego produktu. Nowością jest Sopro Brillant - fuga perłowa 1-10 mm, którą można stosować do wszystkich okładzin ceramicznych i kamiennych, np. w łazienkach, na tarasach itp.