Uprawy balkonowe

Coraz większą wagę przywiązujemy do zdrowego odżywiania. Znaczenie ma nie tylko to, co jemy. Równie istotne jest pochodzenie żywności. Często zdarza się bowiem, że ta, która z zasady powinna być źródłem wysokowartościowych elementów, zawiera w sobie całą tablicę Mendelejewa z dodatkiem antybiotyków. Tak dzieje się również w  przypadku owoców i  warzyw, które są przecież synonimem zdrowia. Dlatego warto pokusić się o samodzielną uprawę roślin jadalnych do własnej kuchni. Dodatkowo mogą być one efektowną dekoracją balkonu lub tarasu. ODPOWIEDNIE WARUNKI DO UPRAWY Najlepiej sprawdzi się uprawa warzyw, owoców czy ziół na balkonach i  tarasach usytuowanych od południa – większość z nich to rośliny światłolubne. Równocześnie trzeba pamiętać, by nie doszło do ich poparzenia. W trakcie upałów konieczne może się okazać ich cieniowanie. Zwróćmy też uwagę na głębokość i kolorystykę pojemników. Powinny mieć one co najmniej 40 cm głębokości, aby zagwarantować udane zbiory. Najlepiej sprawdzą się donice gliniane, które długo utrzymują wilgoć. Rośliny uprawiane na stanowiskach południowych warto sadzić w  jasnych donicach, które nie nagrzewają się zbyt mocno. Zadbajmy też o odpowiedni dobór podłoża, musi być ono dostosowane do wymagań danego gatunku oraz warunków uprawy. Szczególnie istotne w takim w przypadku jest także ich systematyczne nawożenie. Kontrolujmy również ich podlewanie. Nie można też dopuścić do przesuszenia roślin oraz ich nadmiernego zalewania. Pamiętajmy, że niektóre rośliny będą wymagały zimą przeniesienia do pomieszczeń. WARZYWA POD RĘKĄ Lista jarzyn, które można uprawiać na balkonie wcale nie jest krótka. W donicach i pojemnikach uda się hodowla roślin, nie potrzebujących do wzrostu zbyt dużej ilości ziemi –  ich system korzeniowy jest stosunkowo płytki. Zalicza się do nich cebulę, pomidory, paprykę, ogórki, a także fasolę pnącą, sałatę czy rzodkiewkę. Można pokusić się o ich samodzielny wysiew, jednak w  przypadku niektórych, choćby pomidorów czy papryki, warto kupić gotowe sadzonki – często już owocujące. Do uprawy balkonowej idealne będą pomidory odmian drobnoowocowych, które przydadzą się nie tylko w kuchni, są też bardzo dekoracyjne. Najlepiej sprawdzą się pomidory karłowe takie jak ‘Gold Cherry’ ‘Maskotka’, ‘Czarny Tiger’ (typu Cherry) lub też wysoko rosnący ‘Red Pear’. Pięknie będą się także prezentować żółte owoce odmiany ‘Ola Polka’. W donicach można również uprawiać zarówno słodkie, jak i  ostre odmiany papryki. Dobre plony z tej formy uprawy uzyskamy sadząc chili. Do wyboru mamy wiele odmian sałat – zarówno wiosennych, jak i letnich oraz jesiennych. Z powodzeniem można też posadzić buraka naciowego oraz buraki na boćwinkę. OWOCE Z BALKONU Uprawę owoców na balkonie warto rozpocząć od posadzenia poziomek oraz truskawek. Rośliny najlepiej wysadzić do pojemników w  maju. Do uprawy na balkonie nadają się truskawki sadzone na grządkach, jednak wymagają one dość dużych pojemników. Z tego względu warto zdecydować się na odmiany pnące (zwisające). Należy do nich np. ‘Fragoo’ lub ‘Karan’. Zanim pojawią się owoce, nasz balkon będą zdobić ich różowe i białe kwiaty. Walory ozdobne mają też poziomki. W takiej uprawie sprawdzi się popularna odmiana ‘Rugia’ o czerwonych, dość dużych owocach. Jest bardzo plenna i odporna na mróz, powtarza owocowanie. Podobne atuty ma ‘Regina’. Te walory, a dodatkowo wyjątkowo duże owoce ma odmiana ‘Baron Solemacher’. Z  jagodowych do uprawy na balkonie nadają się także maliny karłowe ‘Ruby Beauty’. W  takich warunkach można również hodować borówkę amerykańską. W pojemnikach z powodzeniem sobie poradzą niższe odmiany, np. osiągająca jedynie 70 cm wysokości ‘Aino’ czy ‘Alvar’ lub ‘Jorma’. Pamiętajmy, że w naszej uprawie powinny się znaleźć co najmniej 2 krzaki borówki, co w przypadku małych balkonów będzie trudne do realizacji. W skrzyniach i donicach można też sadzić niektóre gatunki agrestu i porzeczek. W naszym klimacie na balkonie można pokusić się o  uprawę gatunków egzotycznych. Coraz częściej widuje się tam drzewka cytrusowe nie tylko takie jak cytryny, mandarynki czy pomarańcze, ale także rzadziej spotykany kumkwat – polecana jest odmiana ‘Forunella Margarita’. W  takich warunkach urosną także miniarbuzy oraz minikiwi. Wytrawni balkonowi ogrodnicy mogą poszczycić się uprawą arbuzów o wadze kilku kilogramów, sprawdza się choćby odmiana ‘Janosik‘. PACHNĄCE I POŻYTECZNE Dużą grupę roślin uprawianych na balkonach tworzą zioła – zawsze znajdzie się trochę miejsca, by postawić kilka doniczek. Hodowla wielu gatunków odbywa się z sukcesami. To często rośliny wieloletnie, takie jak choćby szałwia, estragon, mięta, tymianek czy szczypiorek. Należą do nich także rozmaryn i majeranek, które jednak nie są odporne na mróz, dlatego na zimę warto przenieść je do domu. Wiele ziół wieloletnich można rozmnażać przez sadzenie młodych pędów. Jednak naszą przygodę z tymi przyprawami dobrze rozpocząć od zasiania wiosną ziół jednorocznych takich jak bazylia, cząber, koper, rumianek, ogórecznik, kolendra czy trybula. Dobrym sposobem na rozpoczęcie upraw będzie też zakup sadzonek na stoiskach ogrodniczych. Pamiętajmy, że niektóre zioła bardzo szybko się rozrastają, dlatego przeznaczmy na nie duże donice. Pachnące i pożyteczne TO SIĘ PRZYDA PRZY UPRAWIE WARZYW NA BALKONIE SKRZYNKI I SKRZYNECZKI Rośliny jadalne będą ładnie się prezentowały w pojemnikach wykonanych z naturalnego drewna. Można użyć skrzynek z odzysku lub wykonać je samodzielnie, dostosowując wymiary pod konkretne rośliny. Warto do tego celu wykorzystać palety lub zbędne deski. Drewno nie może być jednak zabezpieczone chemicznymi impregnatami. Skrzynki i skrzyneczki DOMOWY EKOLOGICZNY ROZSADNIK Jeśli decydujemy się na samodzielną produkcję sadzonek warzyw czy ziół, warto zaopatrzyć się w odpowiednie donice i rozsadniki. Szczególnie godne polecenia są te ekologiczne z tektury lub torfu. Można też pokusić się o ich samodzielne wykonanie, choćby ze starych gazet oraz wkładów do rolek papieru toaletowego i ręczników papierowych. Wysadzamy je do docelowych pojemników wraz z roślinami, ponieważ są one biodegradowalne. ZESTAW MAŁYCH NARZĘDZI Będą towarzyszyć nam przez cały sezon wegetacyjny. W zestawie narzędzi do upraw na balkonie powinny znaleźć się wąska i szeroka łopatka, przydatne podczas sadzenia i wykopywania roślin. Do spulchniania gleby, a także podczas pielenia będą odpowiednie małe widełki oraz grabki. Na etapie siania nasion czy pikowania bardzo pomocny jest również ergonomiczny pikownik. MINISZKLARNIE W naszej kapryśnej i zmiennej aurze szczególnie młode rośliny wymagają bardziej cieplarnianych warunków. Są one konieczne na wczesnym etapie uprawy pomidorów, papryki czy ogórków. Ciepło jest także wymagane w rozwoju arbuzów. Z tych względów warto wyposażyć się w miniszklarnię lub niewielki tunel foliowy. Wykorzystamy je również przygotowując rozsady. Korzystne warunki do wzrostu nasion i sadzonek zapewni miniszklarnia o wymiarach 45x22x35 cm. Gdy upraw jest więcej, a miejsca na balkonie mamy niewiele, dobrym wyborem będzie mała szklarnia piętrowa. Doniczki ustawiamy wówczas na kilku pnących się w górę ażurowych półkach. Możemy także szklarnię lub tunel foliowy wykonać samodzielnie. Mają one konstrukcję metalową oraz osłony z mocnej folii lub płyt poliwęglanowych.