W KLIMACIE starej cegły

Stara architektura regionalna z  charakterystycznymi dla niej formami budynków i użytymi do ich budowy materiałami często stanowi o atrakcyjności okolicy lub regionu. Nic dziwnego, że budynki te są odnawiane z pietyzmem i przystosowywane do nowych funkcji, nierzadko związanych z  turystyką. Współczesne pensjonaty, restauracje i  kawiarnie urządzone w  budynkach „z duszą” przyciągają klientów swoim urokiem. Te wybudowane z  cegły wiodą tu prym, szczególnie w  regionach, gdzie materiały ceramiczne były budulcem pierwszego wyboru. Są one naturalną częścią krajobrazu ziem dawnego zaboru pruskiego: Śląska, Pomorza, Warmii i Mazur, Wielkopolski, ale urokiem starej cegły możemy się cieszyć również w innych regionach. Warto też mieć na uwadze, że w wielu miejscach cegła stanowiła naturalny budulec stajni, obór i stodół. W regionach atrakcyjnych turystycznie to właśnie stare zabudowania rolnicze przekształcane są w  bazy noclegowe dla agroturystyki. Dostosowując budynki do nowych funkcji, jako atut wykorzystuje się nie tylko budujące wizerunek elewacje, ale również ceglane ściany wewnętrzne – to modne wykończenie nadające niepowtarzalny klimat wnętrzom pensjonatów, kawiarni i restauracji. Zdj 1. Cegła na elewacji sprawia, że nawet bardzo prosty budynek zyskuje szlachetny wygląd. SIŁA STAREJ CEGŁY Kolorystyka i  gra odcieni ceglanej elewacji doskonale współgrają z  każdym krajobrazem i  otoczeniem. Mury ze starej cegły wyróżniają się naturalnym wyglądem, który zawdzięczają samemu budulcowi – to wyrób ongiś ręcznie wytwarzany, który miał różne wymiary, zróżnicowaną strukturę i często nierówne brzegi. Źródłem nastrojowego charakteru starej cegły jest również sam  proces murowania, który wyróżniał się spoinami różnej szerokości, zazwyczaj o nieregularnych formach, a nierzadko z odciśniętym śladem ręki murarza. Oprócz znakomitych właściwości technicznych cegły, którym wzniesione z niej budynki zawdzięczają swoją trwałość, doceniano w niej wartość dekoracyjną. Układano ją w charakterystyczne wzory, np. wendyjski, gotycki, krzyżykowy lub kowadełkowy. Atutem starej cegły jest też zróżnicowana kolorystyka – to wbrew pozorom bogata paleta: od barwy piasku przez kilka odcieni rudości aż po popielatą szarość Zdj 2. Siła starej cegły PROSTOTA FORMY, BOGACTWO DETALU... Przy ogromnym zróżnicowaniu funkcjonalnym budynków z  cegły,  zwykle wyróżniają się one prostotą formy architektonicznej. Zarówno zabudowania w  gospodarstwach rolnych, jak i  budynki służące innym funkcjom to zazwyczaj prostopadłościenne bryły przekryte dwuspadowymi dachami, często krytymi dachówką ceramiczną. Jednak mimo swej prostoty i  tutaj stosowano bogate detale. Ściany zdobiły  przestrzenne ornamenty z cegieł.  Gzymsy akcentujące podział budynku na kondygnacje kształtowało się najczęściej z cegieł wysuwanych (wysadzanych) z muru. Charakterystycznymi elementami starych budynków z cegły są łukowe okna, które wymagały również wykonania nadproży o tym samym kształcie. To detale, które pokazują, jak ogromną siłę kreacyjną ma cegła – dzięki niewielkim wymiarom i  wydłużonemu kształtowi ułożona promieniście tworzy zarazem element ozdobny. Zachowanie w  rewitalizowanych budynkach takiego kształtu okien pociąga za sobą konieczność wykonania stolarki na zamówienie.  Zdj 3. Prostota formy, bogactwo detalu Walory cegły we wnętrzu Współcześnie cegła przestała być traktowana jedynie jako materiał budowlany, przeżywa swój renesans również jako okładzina we wnętrzach. Kojarzona do niedawna ze starymi fabrykami i magazynami, dzisiaj cieszy wnętrza zaaranżowane nie tylko w stylu industrialnym. Na topie są ściany z efektem starej cegły, który można uzyskać w rozmaity sposób. Naturalne wrażenie zapewniają współczesne płytki imitujące starą cegłę wytwarzaną ręcznie, ale prawdziwym rarytasem są okładziny uzyskane ze starej cegły rozbiórkowej. Jednak najlepszy efekt dają oryginalne ceglane ściany, dlatego w budynkach wymurowanych z cegły bardzo często skuwa się wewnętrzne tynki, odsłaniając stary mur. Cegła we wnętrzu jest jednak ceniona nie tylko ze względu na swoje walory wizualne. Jako materiał wytwarzany z naturalnych surowców i nie zawierający szkodliwych substancji, służy zdrowiu i dobremu samopoczuciu mieszkańców. Jest doskonałym regulatorem wilgotności powietrza – pochłania nadmiar wilgoci, a warunkach nadmiernego wysuszenia powietrza oddaje ją do wnętrza. Jest też dobrym akumulatorem ciepła – gromadzi je, a  przy szybkim wychłodzeniu systematycznie je oddaje, dzięki czemu pomieszczenia nie wychładzają się całkowicie. Latem, gdy na zewnątrz jest upał, w budynkach z cegły panuje komfortowy chłód.  Zdj 4. Walory cegły we wnętrzu